टेबल टेनिस, ज्याला पिंग पोंग म्हणूनही ओळखले जाते, हे एक वेगवान खेळ आहे ज्यात खेळाडू टेबलच्या दोन्ही बाजूंना उभे राहून रॅकेटच्या साहाय्याने चेंडूचा खेळ करतात. हा खेळ जलद निर्णयक्षमता, उत्तम फोकस आणि अचूक तंत्राचा मिलाफ आहे. या लेखात आपण टेबल टेनिसचे सर्व नियम, तांत्रिक बाबी, आणि खेळ खेळण्यासाठी आवश्यक असलेल्या गोष्टींबद्दल माहिती घेणार आहोत.
Contents
टेबल टेनिसचा इतिहास
टेबल टेनिसची सुरुवात १८८० च्या दशकात इंग्लंडमध्ये झाली, जिथे लोकांनी इनडोअर खेळ म्हणून हा खेळ सुरू केला. पुढे हा खेळ जपान, कोरिया आणि चीनमध्ये लोकप्रिय झाला. आंतरराष्ट्रीय स्तरावर या खेळाच्या नियमांची एकसारखी व्यवस्था करण्यासाठी इंटरनॅशनल टेबल टेनिस फेडरेशन (ITTF) स्थापन करण्यात आले.
टेबल टेनिसच्या मैदानाचे मापदंड
टेबल टेनिससाठी एक विशिष्ट प्रकारचे टेबल आवश्यक असते. हे टेबल २.७४ मीटर लांब आणि १.५२ मीटर रुंद असते. टेबलची उंची ७६ सेंटीमीटर असते. टेबलच्या मधोमध १५.२५ सेंटीमीटर उंचीचा नेट असतो, जो टेबलच्या दोन बाजूंना विभागतो.
खेळासाठी आवश्यक साधने
टेबल टेनिस खेळण्यासाठी काही साधनांची आवश्यकता असते. त्यामध्ये:
- रॅकेट: खेळाडूंना वापरण्यासाठी लकडीच्या रॅकेटची आवश्यकता असते, ज्यावर रबरचे थर लावलेले असतात.
- चेंडू: टेबल टेनिसचा चेंडू ४० मिमी व्यासाचा आणि साधारणत: प्लास्टिकचा असतो. चेंडू हलका आणि पोकळ असतो, ज्यामुळे तो वेगाने हालचाल करू शकतो.
टेबल टेनिसचे नियम
सर्व्ह करण्याचे नियम
सर्व्ह हा टेबल टेनिस खेळातील एक महत्त्वाचा भाग आहे.
- खेळाडूने चेंडूला रॅकेटने मारून टेबलवर परतावा द्यावा लागतो.
- सर्व्ह करताना चेंडू १६ सेंटीमीटर उंच उडवला पाहिजे, आणि चेंडूने सर्व्ह करणाऱ्या खेळाडूच्या टेबलच्या बाजूला स्पर्श करावा, त्यानंतर प्रतिस्पर्ध्याच्या टेबलवर जाणे आवश्यक आहे.
- चेंडू नेटला स्पर्श न करता प्रतिस्पर्ध्याच्या टेबलवर पोहोचायला हवा.
गुण कसे मिळवायचे?
खेळाडू गुण मिळवण्यासाठी खालील प्रकारे प्रयत्न करतात:
- प्रतिस्पर्ध्याने चेंडू टेबलवर परत न दिल्यास.
- प्रतिस्पर्ध्याने चेंडू नेटमध्ये अडकल्यास.
- प्रतिस्पर्ध्याचा चेंडू टेबलच्या बाहेर गेल्यास.
गुणसंख्या आणि सेट जिंकण्याचे नियम
टेबल टेनिस खेळातील प्रत्येक सेट ११ गुणांचा असतो.
- जो खेळाडू ११ गुण आधी मिळवतो तो एक सेट जिंकतो, परंतु १०-१० अशी बरोबरी झाल्यास, कोणत्याही खेळाडूला दोन गुणांचा फरक मिळेपर्यंत खेळ सुरू ठेवावा लागतो.
- एकूण सामन्यात ५ किंवा ७ सेट असतात आणि जो खेळाडू पहिले तीन किंवा चार सेट जिंकतो तो सामना जिंकतो.
फाउल्स आणि उल्लंघन
खेळात फाउल्स ही नियमभंगाच्या स्वरूपात समजली जातात. फाउल्सच्या काही उदाहरणांमध्ये:
- सर्व्ह करताना चेंडू योग्य उंचीवरून उडवला नाही तर.
- चेंडूने नेटच्या पलीकडे स्पर्श केला नाही तर.
- खेळाडूने टेबलला हात लावला किंवा हळू मारल्यास फाउल मानले जाते.
खेळाडूंचे स्थान आणि हालचालीचे नियम
- खेळाडूंनी खेळ सुरू असताना आपल्या स्थानावरून हालचाल करणे आवश्यक आहे.
- खेळाडूने चेंडू परतवताना टेबलच्या बाजूला उभे राहून चेंडूला रॅकेटने अचूक मारण्याची आवश्यकता असते.
उच्च स्तरावरील खेळाडूंसाठी महत्त्वाचे टिप्स
टेबल टेनिस एक वेगवान खेळ असल्याने, खेळाडूंनी फुटवर्क, आँख-हात समन्वय आणि समतोल तंत्रज्ञानावर काम करणे आवश्यक आहे. चांगल्या खेळासाठी:
- फुटवर्कवर काम करा: जलद हालचालीसाठी आणि चेंडू परतवण्याच्या दृष्टीने फुटवर्क महत्त्वाचे असते.
- मनस्थिती स्थिर ठेवा: मानसिक तयारी ही जिंकण्याच्या दिशेने एक प्रमुख गोष्ट आहे.
- सरावाचे तंत्र: नियमित सरावाद्वारे तंत्र सुधारता येते.
टेबल टेनिसचे फायदे
टेबल टेनिस खेळामुळे शारीरिक तसेच मानसिक विकास होतो.
- फोकस वाढतो: या खेळामुळे एकाग्रता आणि तात्काळ निर्णय घेण्याची क्षमता सुधारते.
- व्यायामाचे माध्यम: खेळामध्ये वारंवार हालचालींमुळे शरीराचे व्यायाम होतो.
टेबल टेनिस खेळणे आरोग्यासाठी आणि मनःशांतीसाठी उत्तम आहे.